Etiket: psikoloji

Tepkisel Bağlanma Bozukluğu Nedir?

Terapi söz konusu olduğunda sürekli karşımıza çıkan bir mizansen vardır. Hastanın çocukluğuna inmek. Biraz karikatürize edilmesi nedeniyle kimi zaman bunun ne kadar önemli olduğu, hayati önemi gölgelenebiliyor. İnsanın bebekliğinde, çocukluğunda yaşadıkları tüm hayatını dramatik bir şekilde etkileyebiliyor, ölene kadar kapanmayan yaralar açabiliyor zira.

İnsan doğduğunda anne babasının sürekli sevgi ve ilgisine muhtaçtır. Öyle ki bu hava, su, yemek gibi temel bir ihtiyaçtır. Anne-babasının kendisini koruduğunu ve ağladığında, korktuğunda kendisini sakinleştirdiğini görür ve buna güvenir. Güvenmek zorundadır.

Bunun sonucunda da anne-babası ile ya da sonrasında kendisi ile ilgilenen büyük annesi-babası ya da bakıcısı ile güvene dayalı, sağlıklı bir ilişki geliştirir.

Ancak kimi zaman bebekler ile anne-babası arasında bu ilişki kurulamayabiliyor, istediği, beklediği ...  Devamı

Psikolojik Manipülasyon: Gaslighting Nedir?

“Hiç öyle bir şey söylemedim”.

“Bence biraz abartıyorsun.”

“Biraz aşırı hassas davranıyorsun gibi geliyor bana…”

Bu veya benzeri suçlamaları ya da inkarları sık sık duyuyor musunuz?

Hayatınızda sürekli bunları size söyleyen ve sizi kendinizden şüphe duymaya iten birileri mi var?

O halde siz de “gaslighting” adı verilen bir psikolojik manipülasyon, baskı hatta psikolojik şiddetin mağdurlarından olabilirsiniz.

“Gaslighting” ilginç bir kelime ve psikolojik manipülasyon olarak tanımlayabiliriz fakat kökenine bakarsak 1944 yılında yayınlanan Gaslight isimli bir filmden alır ismini. Spoiler vermeden hikayede özetle bir adam karısını aklını kaybettiğine inandırıyor. İzleyebilirsiniz tam olarak anlayabilmek için.

Ancak bu etkiye neredeyse hepimiz maruz kaldık veya kalıyoruz ve kimse güvende değil desek yeridir.

Bunu her türlü şiddete meyilli olanlar, diktatörler, narsistler ya ...  Devamı

Beklenti Her Şeydir: PYGMALION ETKİSİ

Herkes için çocuğu bir başkadır değil mi? Yaptığı en ufak hareket çok heyecanlandırır anne babayı. Akranlarından çok daha zeki olduğunu, üstün zekalı olduğunu düşünmeyi çok sever herkes kendi çocuğunun.

Ama gelin size bir hikaye anlatayım.

Sıradışı bir atın hikayesini.

19. yüzyılın sonlarında William Von Osten isimli bir adam sahip olduğu atın üstün zekalı olduğunu, buradan yola çıkarak hayvanların da insanlar gibi öğrenebildiğini iddia ediyordu.

Birkaç hayvanda başarısız olduktan sonra Hans ismini verdiği bir atta başarılı olmuştu.

Clever Hans yani Zeki Hans olarak bilinen bu at kendisine sorulan soruların %90’ına doğru cevap veriyordu.

Sorular da öyle basit sorular değil. Hans toplama, çıkarma, bölme gibi işlemler yapabiliyor. Kendisine o günün saati veya tarihi sorulduğunda ön ayaklarını yere vurarak tam olarak doğru cevapları verebiliyordu.

Üstelik Hans Almanca yazılı ...  Devamı

Japon İşi Sosyal Fobi – Taijin Kyofusho

Neden korkuyorsun?

Herkesin korktuğu bir şey var. Sen neden korkuyorsun?

Burada anlık korkulardan değil, insanın hayatı boyunca sürebilen derin korkulardan, fobilerden bahsediyoruz.

Örümcekler mesela, yükseklik, şimşekler, uçak?

Bunlar sadece bazıları. Ama en yaygını ne diye sorarsanız yeni dünya nüfusunun büyük bir kısmını etkileyen derin bir korku var.

Sosyal Anksiyete veya Sosyal Fobi.

Özellikle ABD gibi gelişmiş ülkelerde karşımıza çıkıyor bu tip korkular. Ama bu korkunun kültürel farklılıklar gösterdiği de oluyor.

Japonya bu örneklerden biri.

Genellikle çok utangaç ve çekingen olarak bildiğimiz Japonların kendine has sosyal bir korkusu var.

Adı da: TAIJIN KYOFUSHO!

Kısaca TKS.

Bunun normal sosyal fobiden farkı ne ya da neden Japonlara özgü bir sendromdan bahsediyoruz gelin konuşalım.

Taijin Kyofusho kelime anlamıyla “ilişki kurma korkusudur”.

Tanımında ise “kişinin bedensel olarak ...  Devamı

Güç Yozlaştırır mı? – Stanford Hapishane Deneyi

1971. California Palo Alto’da sakin bir Pazar sabahı.

Bir anda polis sirenleri duyuluyor. Zırhlı araçları ile polisler üniversite öğrencilerine yönelik bir operasyona başlıyor.

Öğrenciler yaka paça evlerinden alınıyor ve Silahlı Soygun ya da hırsızlık zanlıları olarak göz altına alınıyorlar.

Standart prosedürü de biliyorsunuz. Tüm hakları okunuyor zanlılara. Konuşmama hakkına sahipler.

Öğrenciler birer birer evlerinden çıkarılıp, yere yatırılıp üstleri arandıktan sonra ters kelepçe ile polis arabalarına bindirilirken mahalledeki tüm komşular merak içinde olan biteni izliyor.

Ardından, sirenler çalarak araçlar uzaklaşıyor.

Karakola vardığında ise tüm prosedürlerden geçiriliyorlar. Hakları tekrar okunuyor. Tüm eşyalarına el konuyor. Ve gözleri kapatılarak bir hücreye konuyorlar. İşte bu nokta zanlıların “nasıl işleri bu hale getirdim” sorusunun cevaplarını arayacağı ...  Devamı

“Bu Benim Kızım Değil!” – Capgras Sendromu

Mary. 40 yaşında bir kadın. Doktoru tarafından çocuğuna agresif tavırlar gösterdiği ve çocuğun güvenliğinin tehlikede olması gerekçesiyle psikiyatri bölümüne sevk ediliyor. Mary’nin kendi, öz çocuğu olan Sarah’ya karşı saldırgan bir tavır sergilemesinin de kendisine göre bir nedeni var. Çünkü çocuğu kendi çocuğuna çok benzemesine rağmen aslında kendi çocuğu değil! Birileri. Devlet. Ona göre öz çocuğunu kendisinden aldı ve yerine ona çok benzeyen sahte bir çocuk verdiler. Hatta Mary ikiz doğurduğunu ama hastanenin sadece Sarah’yı kaydettiklerini de iddia ediyor. Kimi zaman kızı Sarah’yı okuldan almaya giden Mary kızını almayı reddediyor ve “Bana gerçek kızımı verin! Ne yaptığınızı biliyorum!” diyor…

Arkadaşları, ailesi, tüm doktorlar Sarah’nın kendi çocuğu olduğunu söylese de Mary sürekli öz kızının “kendi kızı” olmadığını söylüyor.

Bazen ...  Devamı

Belirsizlik Neden Bu Kadar Can Sıkıcı? – Nasıl Başa Çıkabiliriz?

Hadi varsayımsal bir çekiliş yapalım.

Şimdi size içi para dolu iki zarf vereceğim.

İlk zarfta 10 bin lira var ve isterseniz bu parayı kazanabilirsiniz. Ve bu para kazanmanız durumunda hemen, 5 dakika içinde hesabınıza geçecek. 5 dakika sonra 10 bin liranız olabilir. Ama yüzde elli şansınız var.

İkinci zarfta ise 25 bin lira var. Bu parayı kazanma şansınız ise yüzde 70!

Ama bu parayı ben size belirsiz bir tarihte göndereceğim. Ne zaman göndereceğim belli değil…

Seçim sizin…

Hangi zarfı seçerdiniz?

Hadi videoyu durdurup yorumlarda tercihinizi belirtin…

Mantık olarak insan daha fazla para ve daha yüksek kazanma şansının bulunduğu 25 bin liralık zarfı seçer diye düşünüyor. Ama buradaki hemen kazanma ve belirsiz bir tarihte kazanma durumu işleri tamamen değiştiriyor.

Eğer 25 bin liralık zarfı seçtiyseniz belirsizlik sizin için pek sorun değil.

10 bin liram olsun hemen olsun dediyseniz ...  Devamı

İntikam Duygusu Nereden Geliyor?

Hadi kabul edelim!

İntikam dünyanın en güzel duygularından biri.

Annemizin evini hacılayan dayıdan, bizi aldatan sevgiliden, önümüze kıran şerefsiz şoförden…

Aldığımız intikam sonrası hissettiğimiz duygu çok az şeyde vardır…

Ama çok çok azımız bu hissi yaşayabiliyoruz. Yani çok azımız kafamızda kurduğumuz intikam senaryolarını gerçekte uygulayabiliyoruz. Akşam yastığa başımızı koyduğumuzda tartışma sırasında veremediğimiz o müthiş cevapların hayaliyle yaşayıp gidiyoruz.

Kendisine yanlış yapan eski sevgilisinin yeni sevgilisine mesajlar atıp ne kadar alçak bir insan olduğundan bahsedenlerimiz çok azdır…

Değil mi? Yani inşallah.

Ama etrafımızda bunu kendine hayat kaidesi edinmiş insanlar vardır. İntikam dolu ruhlar. Ondan beslenenler. Hayatını buna adayanlar. Bir düşünün çevrenizdekileri… Geldi mi birkaç isim aklınıza?

Heh. Şimdi onlardan bahsedelim.

Çoğumuz ...  Devamı

TEST: “DEPRESYONDA MISIN?” / YENİ TEDAVİ YÖNTEMİ

Son zamanlarda pek iyi hissetmiyor musunuz? Hiçbir şeyden zevk almıyor musunuz? Ya da geleceğe pek umutla bakamıyor musunuz? Acaba depresyonda olabilir misiniz? Peki öğrenmek ister miydiniz?

Gelin bir test yapalım.

Size bazı cümleler vereceğim ve vereceğiniz Evet ya da Hayır yanıtlarına göre depresyonda olup olmadığınızı ve öyleyse hangi seviyede olduğunuzu bulmaya çalışacağız.

İsterseniz videoyu durdurup bir kalem kağıt alın ve yanıtlarınızı bir kenara yazın. Ya da aklınızda da tutabilirsiniz.

Şimdi burası önemli. Yanıtlarınızı son iki haftayı dikkate alarak verin lütfen. ***Yani bahsedeceğim duygu durumlarının son iki haftada sürekli olarak yaşadıysanız evet, yaşamadıysanız hayır yanıtını vermeniz sonuçlar açısından önemli.

Öyleyse başlayalım.

Son iki haftadır:

  1. Sürekli olarak depresif hissediyorum.
  2. Hiçbir şeye ilgi duymuyorum ve hiçbir şeyden zevk almıyorum
  3. Sürekli yorgun hissediyorum
  4. Odaklanma ve dikkat konusunda sorunlar yaşıyorum.
  5. Sürekli suçlu ve değersiz hissediyorum.
  6. Kendime zarar vermeyi veya intiharı düşünüyorum
  7. Uykularım hiç düzenli değil
  8. Yeme alışkanlıklarım bozuldu
  9. Geleceğe umutla bakamıyorum
  10. Kendime saygım veya güvenim kalmadı
  11. Sabahları erkenden uyanıyorum
  12. Özellikle sabahları daha kötü hissediyorum
  13. Daha hareketliyim/hareketsizim
  14. Kilo kaybediyorum
  15. Cinsel isteksizlik yaşıyorum

Şimdi hazırsanız sonuçlara geçelim:

 ...  Devamı

Delilerin Arasında Akıllı Olmak – Rosenhan Deneyi

Herkese merhaba. Menemen soğanlı mı soğansız mı olur tartışmasına kadar varan psikoloji videosu gelsin mi gelmesin mi tartışmalarından sonra gelsin diyen çoğunluğun da isteğini kırmamak için biraz da sabahlayarak bu videoyu hazırladım 😊

Aslında bir süredir hazırlamak istediğim ve metnini de hazırlamaya başladığım bir konuydu bu. Psikoloji alanında acayip tartışmalara neden olan ve psikoloji ve psikiyatri çalışmalarını kökten değiştiren bir araştırma bu.

Aranızda daha önce psikolojik bir rahatsızlık geçiren oldu mu? Bana anksiyete ve panik atak tanısı konmuştu mesela bir keresinde. Bunu da bu konuda uzman olmayan bir acil servis doktoru koymuştu. Bu kadar basit mi diye düşünmüştüm o zamanlar da. Sonra işte bu araştırma karşıma çıktı. Ve taşlar aslında yerine oturdu. Belki eskisi kadar olmasa bile psikolojik rahatsızlıkların bu denli basite indirgenmesi ve normal bir ...  Devamı