Etiket: psikoloji deneyleri

DEPERSONALİZASYON – Kendine Yabancılaşma!

“Bir sabah uyandığımda pencereden dışarı baktığımda gördüğüm çevre aynı çevre değildi. Aynı evde, çocukluğumdan beri yaşadığım evde olduğumdan emindim. Etraftaki evler de aynıydı. İnsanlar da. Ama aynı değillerdi işte. Anlatabiliyor muyum? Nasıl söylesem? Daha cansızlardı. Hayat daha cansızdı. Bir süre sonra geçer diye düşündüm. Ama geçmedi. Saatler. Günler geçti. Her baktığımda hayat, her şey daha sönüktü artık. Sanki bir fanusun içinde yaşıyormuşum gibi. Sanki gözlerimin önünde bir perde var gibi. Her şey daha uzak. Her şey daha yabancı. Doktora gittim. Strestendir. Geçer dedi.

Ama geçmedi. Üstelik ne oldu biliyor musunuz? Artık aynada gördüğüm kişi de ben değildim… Korkunçtu. Ben olduğumu biliyordum. Mantığım bana onun ben olduğunu söylüyordu ama. Nasıl anlatabilirim bunu size? Ben ben değildim işte. Bir yabancıya bakıyordum. Gerçekliğimi kontrol ...  Devamı

Narsisitik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsist! Sürekli duyduğumuz ya da kullandığımız bir terim. Çoğunlukla hakaret olarak kullanılır. Biraz kendini beğenmiş, üstten konuşan, fazla bencil birini tanımlarken kullanırız genellikle. Peki bu arkadaşınız, eski sevgiliniz ya da eşiniz ya da ailenizden herhangi biri sadece biraz fazla mı kendini beğenmiş ve tüm dünya onun etrafında dönüyormuş gibi mi davranıyor yoksa ciddi bir zihinsel sorunla mı karşı karşıyasınız?

Bunun için bazı noktaları iyi yakalamamız gerekiyor. Çünkü gerçek bir narsist ki burada Narsisistik Kişilik Bozukluğu rahatsızlığı olan bir kişiden bahsediyoruz narsist darken bahsettiğimiz biraz fazla benmerkezci arkadaşınızdan oldukça farklı belirtiler gösteriyor. Kaldı ki bazılarını dışarıdan anlamak o kadar da kolay değil.

Çünkü işin bir de şu tarafı var. Narsist kişiler ne kadar güçlü görünseler ya da öyle görünmek isteseler de aslında ...  Devamı

Beklenti Her Şeydir: PYGMALION ETKİSİ

Herkes için çocuğu bir başkadır değil mi? Yaptığı en ufak hareket çok heyecanlandırır anne babayı. Akranlarından çok daha zeki olduğunu, üstün zekalı olduğunu düşünmeyi çok sever herkes kendi çocuğunun.

Ama gelin size bir hikaye anlatayım.

Sıradışı bir atın hikayesini.

19. yüzyılın sonlarında William Von Osten isimli bir adam sahip olduğu atın üstün zekalı olduğunu, buradan yola çıkarak hayvanların da insanlar gibi öğrenebildiğini iddia ediyordu.

Birkaç hayvanda başarısız olduktan sonra Hans ismini verdiği bir atta başarılı olmuştu.

Clever Hans yani Zeki Hans olarak bilinen bu at kendisine sorulan soruların %90’ına doğru cevap veriyordu.

Sorular da öyle basit sorular değil. Hans toplama, çıkarma, bölme gibi işlemler yapabiliyor. Kendisine o günün saati veya tarihi sorulduğunda ön ayaklarını yere vurarak tam olarak doğru cevapları verebiliyordu.

Üstelik Hans Almanca yazılı ...  Devamı

Hayatınızdaki Sosyopatları Tanıyın

Joker. Dark Knight’ın Joker’i.

Heath Ledger’ın hayat verdiği sinema tarihinin en ses getiren karakterlerinden biri.

Neden Dark Knight’ın Joker’inden bahsediyorum da diğerinden değil?

Çünkü bu Joker’in PLANI YOK. SEBEPSİZ. SONUÇSUZ. AMAÇSIZ. Kötülüğe gönül vermis bir karakter.

Ama nedense çok sevdik biz bu Joker’i. Sebepsiz şiddete başvuran, adam öldüren, bir şehri anarşiye kurban etmek isteyen bir karakteri.

Bir SOSYOPATI.

Çok garip değil mi?

Aslında değil.

Çünkü Joker’i sevenleri iki gruba ayırırsak karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor.

İlk grup ki bu en kalabalık grup, bu Joker’i bir hayal ürünü olarak görenler, gerçek hayatta yaptıklarını asla tasvip etmeyenler, ortadaki hikayeyi ve oyunculuğu takdir edenlerdir. Olay örgüsü, anlatımı, oyuncu ile karakterin bütünleşmesini.

 ...  Devamı

Güç Yozlaştırır mı? – Stanford Hapishane Deneyi

1971. California Palo Alto’da sakin bir Pazar sabahı.

Bir anda polis sirenleri duyuluyor. Zırhlı araçları ile polisler üniversite öğrencilerine yönelik bir operasyona başlıyor.

Öğrenciler yaka paça evlerinden alınıyor ve Silahlı Soygun ya da hırsızlık zanlıları olarak göz altına alınıyorlar.

Standart prosedürü de biliyorsunuz. Tüm hakları okunuyor zanlılara. Konuşmama hakkına sahipler.

Öğrenciler birer birer evlerinden çıkarılıp, yere yatırılıp üstleri arandıktan sonra ters kelepçe ile polis arabalarına bindirilirken mahalledeki tüm komşular merak içinde olan biteni izliyor.

Ardından, sirenler çalarak araçlar uzaklaşıyor.

Karakola vardığında ise tüm prosedürlerden geçiriliyorlar. Hakları tekrar okunuyor. Tüm eşyalarına el konuyor. Ve gözleri kapatılarak bir hücreye konuyorlar. İşte bu nokta zanlıların “nasıl işleri bu hale getirdim” sorusunun cevaplarını arayacağı ...  Devamı

“Bu Benim Kızım Değil!” – Capgras Sendromu

Mary. 40 yaşında bir kadın. Doktoru tarafından çocuğuna agresif tavırlar gösterdiği ve çocuğun güvenliğinin tehlikede olması gerekçesiyle psikiyatri bölümüne sevk ediliyor. Mary’nin kendi, öz çocuğu olan Sarah’ya karşı saldırgan bir tavır sergilemesinin de kendisine göre bir nedeni var. Çünkü çocuğu kendi çocuğuna çok benzemesine rağmen aslında kendi çocuğu değil! Birileri. Devlet. Ona göre öz çocuğunu kendisinden aldı ve yerine ona çok benzeyen sahte bir çocuk verdiler. Hatta Mary ikiz doğurduğunu ama hastanenin sadece Sarah’yı kaydettiklerini de iddia ediyor. Kimi zaman kızı Sarah’yı okuldan almaya giden Mary kızını almayı reddediyor ve “Bana gerçek kızımı verin! Ne yaptığınızı biliyorum!” diyor…

Arkadaşları, ailesi, tüm doktorlar Sarah’nın kendi çocuğu olduğunu söylese de Mary sürekli öz kızının “kendi kızı” olmadığını söylüyor.

Bazen ...  Devamı

Sende Yoksa Sıkıntı Var: ZİHİN TEORİSİ

Sait Faik Abasıyanık’ın dizelerini bilirsiniz.

“Bir İnsanı Sevmekle Başlar Her Şey” der…

Gelin bunu değiştirelim. Ben diyorum ki…

“Bir İnsanın Senden Farklı Düşünebileceğini Anlamakla Başlar Her Şey”

Toplumsal geri kalmışlık hepimizin derdi. Bu ülke niye gelişmiyor kardeşim? Neden bir adım ileriye gidemiyoruz? Neden kutuplaşıyor, birbirimizden nefret ediyoruz?

Elbette onlarca nedeni var ama bana kalırsa bunun en temel nedeni işte bu farklı fikirlerin de olabileceğini kabul etmeme inadımızdır…

Zihin Teorisi deniyor buna psikolojide. Birazdan size çocuklarla yapılan çok acayip bir deney ile de ne olduğunu somut olarak anlatmaya çalışacağım ama isterseniz çok uzatmadan konuya girelim. Videonun sonunda da elbette bir iki söz söyleyeceğim.

Şimdi THEORY of MIND yani Zihin Teorisi ya da diğer adıyla Zihin Kuramı nedir ne değildir bir tanımını yapalım önce.

Zihin Teorisinin terimlerden ...  Devamı

Delilerin Arasında Akıllı Olmak – Rosenhan Deneyi

Herkese merhaba. Menemen soğanlı mı soğansız mı olur tartışmasına kadar varan psikoloji videosu gelsin mi gelmesin mi tartışmalarından sonra gelsin diyen çoğunluğun da isteğini kırmamak için biraz da sabahlayarak bu videoyu hazırladım 😊

Aslında bir süredir hazırlamak istediğim ve metnini de hazırlamaya başladığım bir konuydu bu. Psikoloji alanında acayip tartışmalara neden olan ve psikoloji ve psikiyatri çalışmalarını kökten değiştiren bir araştırma bu.

Aranızda daha önce psikolojik bir rahatsızlık geçiren oldu mu? Bana anksiyete ve panik atak tanısı konmuştu mesela bir keresinde. Bunu da bu konuda uzman olmayan bir acil servis doktoru koymuştu. Bu kadar basit mi diye düşünmüştüm o zamanlar da. Sonra işte bu araştırma karşıma çıktı. Ve taşlar aslında yerine oturdu. Belki eskisi kadar olmasa bile psikolojik rahatsızlıkların bu denli basite indirgenmesi ve normal bir ...  Devamı

Masum Bir İnsanı Öldürür Müydünüz? | Milgram Deneyi

Size bir soru. Farz edelim bir askersiniz. Ve komutanınız masum olduğunu düşündüğünüz hatta bildiğiniz bir insanı öldürmenizi istiyor. Öldürür müydünüz?

Böyle sorunca çoğumuz “tabiki öldürmem” diyebilir. Ama şu örneği unutmayın.

Nazi almanyasında herkesin nefretini toplayan Adolf Hitler’di. Bu da çok ama çok normal. Tarihin gördüğü en korkunç insanlardan biriydi ANCAK milyonlarca insanı öldüren hitler değildi. Gaz odalarında, kamplarda insanlara işkence yapan, insanlık dışı şekilde muamele eden doğrudan kendisi değildi. Hatta doğrudan emirleri veren de kendisi değildi. Komutanlarıydı insanların ölüm fermanını imzalayan. Ama doğrudan failler yine onlar da değildi. İnsanları öldüren, yakan, aç bırakan sıradan alman vatandaşlarıydı. İşinde gücünde ailesi olan çocuğu olan Pazar günleri pikniğe giden bu vatandaşlar gün içinde acımasızca insan öldürüyordu ...  Devamı