...
Etiket: kuantum dolanıklığı
Laplace’ın Şeytanı, Determinizm ve Özgür İrade
“Bir sorunu çözmek için 1 saatim olsaydı ve hayatım da buna bağlı olsaydı ilk 55 dakikasını doğru soruyu sormak için harcardım.” Einstein
Bu videonun sonunda video başlığındaki konularla ilgili bir cevap sunmayacağım size. Ama şuna emin olabilirsiniz. Bu videonun sonunda bir sürü soru işareti ile başbaşa kalacaksınız.
Sizinle başlayalım. Yaptığınız, yapacağınız, şu anda yaptığınız her şey aslında tahmin edilebilir mi? Bunları bilebilir miydiniz?
Kökenini Sokrat’a kadar dayandırabileceğimiz determinisme göre evet. Aslında olan biten her şey birer sebep sonuç ilişkisinin sonucu ve tüm bilgileriniz, inançlarınız, tüm yaptıklarınız sonunda sizi şu an olduğunuz kişi haline getiriyor. Yani bugün sizinle ilgili tüm bilgilere sahip olan üstün bir zeka, bir süper-bilgisayar sizin 10 yıl sonra nerede ve ne yapıyor olacağınızı bilebilir.
Tahmin edilebilirsiniz.
Determinizme ...
Kuantum İnterneti – Geleceğin İnterneti
2020 her anlamda birçok insanın hatırlamak bile istemeyeceği bir yıl olmaya devam ediyor. Fakat enseyi çok karartmamak adına bilim açısından da bir o kadar önemli bir yıl olmaya da devam ediyor. Mars’a yapılan görevler, venüs’te yaşam izlerinin keşfi derken biraz nefes alabiliyoruz. Fakat tam da pandemi başlamadan önce aslında başka çok önemli bir gelişme daha yaşanmıştı. 2020’nin Şubat ayında Amerika Enerji Bakanlığının Argonne Laboratuvarında ve Şikago Üniversitesinde çalışan bilim insanları çok önemli bir başarıyı dünyaya duyurmuşlardı.
Bilim insanları Şikago’da kuantum tüneli adını verdikleri tesiste bu zamana kadar elde edilen en uzun mesafede, 83.7 kilometrelik bir mesafede kuantum dolanıklığını elde etmeyi başardıklarını duyurdular.
Yani şimdi bundan bize ne de diyebiliriz fakat bebarbilim izleyicileri kuantum serisinden tanıdık bu mevzuya. Gördüğümüz, ...
Sen Ölümsüzsün! – Kuantum Ölümsüzlüğü
Bebar Bilimin beyin yakma videolarını bilirsiniz. Özellikle kuantum mekaniğine girdiğimiz zaman kaybolduğumuz zamanlar olmuştu. Güzel, entelektüel bir kayboluş. Uzun süredir pek yapmamıştık. Fakat zamanı geldi. Bir miktar bilimsel felsefeye de kayacağız. Peki. Biraz kaybolalım mı?
“Bir şeyin olma ihtimali varsa o şey olur”.
Evet. Başlangıç noktamız burası. Kuantum mekaniğinin temel iddialarından ya da çıkarımlarında biri diyebiliriz.
Yine bu noktada sizden bir şeyleri unutmanızı isteyeceğim. Kendi deneyimlerinizi, yaşantınızı, algınızı bir kenara bırakın.
Bu noktada fark edeceksiniz ki bu iddia aslında doğru. “Bir şeyin olma ihtimali varsa o şey olur”.
Hatta. Ölüm kalım meselesinde de. Evet. Ölmek ya da ölmemek konusunda da doğru bu. Ve bu konuyu biraz düşündüğümüzde ve irdelediğimizde çok ama çok acayip olasılıklar karşımıza çıkıyor! Bir sonuca varmak durumunda ...
Einstein’ın Hayali ve Evrendeki Kuvvetler
Einstein Nobel ödülü aldığı 1921’den iki yıl sonra 1923 yılındaki Nobel Ödüllerinde bir konuşma yapıyor ve şunları söylüyor: “Her şeyin teorisini araştıran biri evrende birbirinden tamamen bağımsız iki yasa olduğu varsayımı ile hayatına mutlu bir şekilde devam edemez.”
Aslında kendisinden bahsediyor burada. Genel görelilik teorisini bulmuş adamdan. Hala mutlu değil. Daha fazlasını istiyor.
Bilimin nirvanasına ulaşmak.
Evet.
Bilimin nihai amacından bahsediyorum. Nedir bilimin nihai amacı? Tarih boyunca birçok bilim insanı farklı farklı teoriler üzerinde çalıştı. Hala çok farklı alanlarda çok farklı çalışmalar devam ediyor. Ama beni takip edenler bahsettiğim tüm teorilerin alt metnini iyi okuyanlar şunu fark etmiştir. Hepsi birbiri ile bağlantılı. Her şey bir noktada birbiri ile ilgili.
İşte bilimin nihai amacı da budur. Her şeyin, tüm teorilerin birleştiği noktayı ...
KUANTUM BİLGİSAYARLARI: Sınırsız Gücün Anahtarı
Evet.
Geldik işin en heyecanlı kısmına.
Bugüne kadar kuantum mekaniğinden bahsederken bir sürü teori konuştuk. Aklımızın sınırlarını zorlayan deneylerden… Makro evrenden çok farklı işleyen mekanizmalardan bahsettik. Hepsini konuşurken tek bir soru vardı hepimizin aklında.
Eee?
Yani. Belirsizlik. Dalga-parçacık ikiliği. Kuantum Dolanıklığı. Işınlanma. Tüm bunlar bizim için ne ifade ediyor veya edecek?
Gerçek hayattaki karşılığı ne tüm bunların?
Heh. İşte tüm bu soruların cevabını bulabileceğimiz konuyla beraberiz.
Kuantum Bilgisayarları!
Max Planck’ten bu yana sürdürdüğümüz serüvenin günümüzdeki karşılığıdır Kuantum Bilgisayarları…
Bu konuda konuşacak çok fazla detay var ancak bu video ile genel bir çerçeve çizmek istiyorum. Hep beraber bizi neler bekliyor onu konuşalım, her şeyi bir temele oturtalım. Sonra siz de fark edeceksiniz bir sürü kapı açılacak önümüzde. O kapıları ...
Hiçbir Şey Kesin Değil – Heisenberg Belirsizlik İlkesi
Kuantum fiziği dediğimizde en temel, en önemli, en kilit bilgi şudur:
“Işık hem dalga gibi davranan bir parçacık, hem de parçacık gibi davranan bir dalgadır”.
Bu bilgi bize aslında kuantum fiziği ile ilgili bilmemiz gereken bir çok şeyi anlatıyor.
Kuantum fiziğinin anlamsızlığını, karmaşıklığını, neden bildiğimiz evrenden çok farklı ele almamız gerektiğini bize net olarak gösteriyor.
Çünkü kuantum fiziği bu bilgi üzerine kurulmuştur.
Ondan sonra bildiğimiz her şey bu bilgiden çıkmıştır desek yeridir.
Ampulün nasıl daha verimli olduğunu bulmaya çalışırken keşfettiğimiz akıl almaz bir evrenin anahtarı gibi.
Sonrasını biliyorsunuz. Yepyeni bir fizik, yepyeni bir matematik… Yepyeni bir anlayış.
Kesin olanın yerini alan olasılıklar, rasgelelikler ve belirsizlikler dünyası…
Bu belirsizlik ise işte bugüne kadar konuşmadığımız belki de en önemli konu.
Kediden bahsettik, ...
Einstein vs. Kuantum – Kim Haklı? + Kuantum Işınlanması
Bir cephede zafer kazanmanız önemli değil. Sonunda savaşı kazanmanız gerekir.
Niels Bohr ile Albert Einstein’ın 1927 Solvay konferansında başlayan kuantum savaşı tüm hızıyla devam ederken Niels Bohr bu “tek kuantum parçacığı” üzerinde sürdürülen tartışmalarda Einstein’ın tüm “düşünce deneylerini” büyük ustalıkla bertaraf etmeyi beceriyordu. Niels Bohr savaşın tartışmasız galibi durumundaydı.
Ama Einstein asla pes etmemiş ve 1935 yılında bu savaşta çok önemli bir cephe açmıştı.
EPR Paradoksu ile ortaya çıkan “Kuantum Dolanıklığı” cephesi.
O zamana kadar tek parçacık üzerinden ilerleyen tartışmaların yönünü “iki kuantum parçacığı” ile tamamen değiştirmiş ve hadi bakalım bu “Mesafeler Arası Korkunç Olayı” açıklayın da görelim bakalım demişti.
Ve.
Kimse açıklayamamıştı. Bir noktada Niels Bohr’un öncülüğünü yaptığı Kopenhag Yorumu ...
Einstein’ın Kabusu: Kuantum Dolanıklığı ve Malum Kedi
Nesnenin devamlılığı.
Gariptir. İnsan bebekliğinde belli bir süre “nesnenin devamlılığı” kavramına sahip değildir. Yani. Bir bebek bir nesnenin bakmadığı zaman orada olduğunu anlamaz. O bakmadığı zaman oyuncağı, çevresindeki her şey, annesi, babası, dünya aslında “yoktur”. O yüzdendir “Ce-ee” oyunu çok ama çok ilginç gelir bebeklere. Annesi ya da babası yüzünü kapattığında, bir anlığına, gerçekten “pof” diye yok olduğunu düşünür. Yeryüzünden silindiğini. 1 saniye sonra. “Pof” tekrar geri gelir. Çok acayip bir olay onlar için. Sıradışı. Adeta sihir gibi.
Tanıdık geldi mi?
Belki garip gelecek ama klasik fiziğin de dayandığı temellerden biridir bu. Bir nesne varsa, bakmanıza, ölçmenize gerek duymadan varlığını sürdürür. Oradadır.
Kuantum mekaniğinde mi? I-ıh. Öyle değil. Bakmıyorsanız. Orada değil.
Ve hatta vitesi artıralım biraz konuya tam anlamıyla ...