Etiket: kara delikler

İLK IŞIĞIN İZİNDE – EVRENİN KARANLIK ÇAĞI

Biz hikayenin çok sonrasında dahil olduk olaya.

Biz geldiğimizde milyonlarca, milyarlarca yıldız, gezegen, galaksi doğmuş, büyümüş ve yok olmuştu bile.

Belki de içlerinde sayısız yaşam formu ile birlikte.

Biz geldiğimizde evren 13.5 milyar yıldan fazladır yaşıyordu zaten.

Ama onun da bir doğum süreci olmuştu.

Ortamda hiçbir şeyin olmadığı, yani bildiğimiz maddenin zerresinin dahi olmadığı bir dönemi.

Kozmik Karanlık Çağ dediğimiz bir dönem.

Astronomideki en büyük problem tabi ki incelemeye, anlamaya çalıştığımız şeylerin aklın almayacağı uzaklıklarda olmasıdır.

Daha birkaç on yıl önce gönderdiğimiz Voyager 2 mesela şu anda ışık hızı ile 17 saatin üzeri bir uzaklıkta. Ona ulaşmamız bile şu şartlarda çok çok zor.

Milyarlarca ışık yılı uzaklıktaki galaksiler veya gök cisimleri o nedenle çok büyük bir meydan okuma.

Ama bunun iyi bir tarafı da var.

Bu denli uzaklıktaki ...  Devamı

Evrenin Akılalmaz Büyüklüğü!

Şimdi. Eğer rahat bir yerde değilseniz, rahat bir yere geçin.

İsterseniz bir içecek alın.

Ve arkanıza yaslanın.

Çünkü birlikte uçsuz bucaksız bir yolculuğa çıkıyoruz.

Videonun sonunda da iki ihtimal var.

Ya kendinizi, kim olduğunuzu, nerede olduğunuzu tamamen unutacak ya da tam tersi asıl benliğinizi bulacaksınız.

Varoluşsal bir yolculuğa hazır mısınız?

Evren. -Son tahminlere göre 93 milyar ışık yılı çapında. 13 küsür milyar yıl önce doğan evren nasıl 93 milyar ışık yılı çapında oluyor diye sorarsanız bu da evrenin genişleme hızı ile alakalı. Bildiğimiz üzere evren çok uzun süredir hızlanarak genişliyor. Yani ışık hızı evren için limit değil. Fakat bunu ayrıca konuşabiliriz.

Ama şimdi. 93 milyar ışık yılı dediğimizde “hmm, büyükmüş bayağı” diyoruz. Fakat bu tip sayıları, bu mesafeleri algılamak, anlamak gerçekten çok zor. Somutlaştırmak gerekiyor. Biz ...  Devamı

2020 Nobel Fizik Ödülleri – “Devlerin Omuzlarında Yükselmek”

6 Ekim 2020.

İsveç Kraliyet Akademisinde Goran Hansson bu yılın Nobel fizik ödülünü kazananlarını açıklıyor.

Buraya nereden geldik peki biliyor musunuz?

Dikkatli bakarsak, biraz yakınlaştırırsak bu ödülün arkasında bazı büyük dâhilerin silüetlerini görebiliriz.

Isaac Newton’ın 1676’da Robert Hooke’a yazdığı mektupta söylediği gibi:

“Eğer daha uzağı görebiliyorsam bu, benden önceki devlerin omuzlarında durduğum içindir.”

Biz de bu ödülün detayına girmeden önce zamanı biraz geriye saralım o halde.

Albert Einstein.

Yüzyılın dâhilerinden. Belki de en büyüğü.

Uzun zamandır kendisinden bahsetme fırsatımız olmamıştı ama o ölümünden 65 yıl sonra bile kendini hatırlatmanın bir yolunu buluyor.

Genel görelilik teorisi ile sadece uzay, zaman, kütleçekim ve madde arasındaki ilişkiyi anlatmakla kalmamış daha sonra “kara delik” adını alacak olan, sadece uzay-zamanı değil ...  Devamı

CERN’deki Kara Delikler Dünyayı Yutar mı? – İlk Kara Deliğin Hikayesi

Yıl 2008. Almanya ve Amerika’da mahkemelere ilginç davalar gelmeye başlıyor.

Dava dosyalarında şu ifadeler geçiyor:

“Ortaya çıkacak kara delikler kontrolden çıkacak ve dünyamızı birkaç saat içinde yutarak gezegenimizin sonu olacaktır. Bu deneyler derhal durdurulmalıdır.”

Belki hatırlayanlarınız vardır. Davalı taraf ise o yıl içinde Eylül ayında faaliyetlerine başlamış olan, İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan CERN laboratuvarındaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısında çalışan bilim insanlarıydı.

O dönem dünya çapında insanlar bu olasılığı konuşuyor, ciddi ciddi korkuyorlardı. Haksız da değillerdi. Bir anda dünyanın bir kara delik tarafından yutulması olasılığı gerçekten de korkunç bir senaryo değil mi? Bilim kurgu filmlerinde bile az rastlanır bir öykü. Elbette komplo teorisyenlerine de gün doğmuş ve bu korkuyu bugün de 5g ve benzeri gelişmelerde olduğu gibi ...  Devamı

Evrenin Kara Kutusu – Kara Delikler

Evrendeki en garip, en sıradışı, en olanaksız… Tüm fizik kurallarını yıkıp geçen oluşum… Nedir?

Kara delikler…

Gerçekten. Fizik dünyasının, hatta bilim dünyasının en büyük ve ateşli tartışmalarının öznesidir.

Newton zamanına gidelim isterseniz önce. Evrensel Kütleçekim Yasasını öne sürdükten sonra elbette herkes bunu konuşur olmuştu. Bu yasayı yorumlayan farklı bilim insanları bir noktada bir sonuca varıyordu. Bir cismin kütlesi büyüdükçe kütleçekim etkisinin de artması gerekiyordu haliyle. Yani bu durumda bu dev cisimden uzaklaşmak isteyen herhangi bir şeyin çok daha hızlı hareket etmesi gerekiyordu. Yani cisim hayal gücünün sınırlarını zorlayacak bir kütleye sahipse, misal güneşimizden onlarca kat daha fazla kütleye sahipse ne olacaktı peki? Haliyle ışık bile kaçamayacaktı ondan…

İşte karadeliklerle ilgili ilk varsayımımız 400 yıl kadar önce bu şekildeydi. ...  Devamı

İlk Kara Delik Fotoğrafı – Ne Bu Tantana Kardeşim?

Şu anda 55 milyon yıl öncesine bakıyorsunuz.

Bizden 55 milyon ışık yılı uzakta bir galaksinin, M87 galaksisinin merkezinde bulunan devasa bir kara deliğin fotoğrafına.

İnsanlık tarihinin en büyük başarılarından birine, kafasını kaldırıp kendini, yaşamı, insanı ve evreni anlamlandırmaya ant içmiş insanların başarısına.

Özellikle bir kişinin hayatını adadığı ve hepimizden önce tahmin ettiği, teori haline getirdiği bir olayın kanıtına bakıyorsunuz.

Karşınızda gerçek bir kara delik fotoğrafı.

Bu gerçek, çünkü bu zamana kadar gördüğümüz tüm kara delik resimleri birer modeldi, çizimdi, illüstrasyondu. Kara deliklerin var olduğunu biliyorduk ama kanıtımız yoktu. Ama artık kanıtımız var.

***10 Nisan 2019 tarihinde Türkiye saati ile 16:00’da bilim adamlarının dünyanın farklı noktalarında aynı anda gerçekleştirdiği bir basın toplantısı ile duyuruldu bu fotoğraf.

Bu ...  Devamı