Şehirlerarası Otobüsler, Aşı Karşıtlığı ve İnanma Özgürlüğü

Şehirlerarası bir otobüs şirketiniz olduğunu düşünün. Bir tane otobüsünüz var. Ve bu otobüsün hiç iyi durumda olmadığını biliyorsunuz. Bakımları geçeli çok oldu. Frenler iyi durumda değil. Yağına suyuna hiç bakılmıyor. Lastikler zaten kabak durumda.

Bu otobüsün ertesi gün uzun bir yolculuğa çıkması gerekiyor. Ağzına kadar yolcu dolu bir şekilde. Bir sorun çıkabileceğini biliyorsunuz ama bütçenizi aşmış durumdasınız ve hem otobüs yarına yetişmeyecek hem de bakım için harcayacak paranız yok.

Kendi kendinize “son birkaç yolculukta da böyleydi zaten. Bir şey olmadı. Bu sefer de olmaz inşallah” diyorsunuz. Bunu uzun uzun düşündükten sonra “bir şey olmayacağına” kendinizi inandırıyorsunuz.

Otobüs yola çıkıyor.

Sonuç.

Elim bir kaza. 40 küsür kişiden kurtulan yok. Çocuklar, gençler, öğrenciler, aileler… Yok oluyorlar.

Siz? Sigorta şirketinden yüklü bir ödeme ...  Devamı

Zengin Zenginleştikçe Siz de Zenginleşiyorsunuz (!) – Ortalamaların Aldatıcı Dünyası

2010 ila 2013 yılları arasında Amerika’da aile başına düşen ortalama gelir ciddi şekilde artmıştı.

84 bin dolarlardan 87 bin doların üstüne çıkmıştı. Birkaç yıl içinde.

Ama o dönemde Amerikan halkına gidip “hayırlı olsun geliriniz artmış” deseydiniz büyük ihtimalle tatsız olaylar yaşanabilirdi.

Zira. Ortalama değil de “medyan” olarak bildiğimiz ve istatistikte ortanca ya da orta değer olarak bilinen değere baktığınızda orası çok başka bir şey söylüyordu.

Ortalama gelir gayet güzel artarken “orta değer” tam tersine düşmüştü.

49 bin dolarlardan 46 bin dolarlara kadar inmişti.

Tabi o zaman Amerikalı yöneticiler “ortalama geliri yükselttik” diye böbürleniyorlardı. Ve bunda da gayet haklılardı. Gerçekten de yükselmişti. Çünkü istatistik yalan söylemez. Fakat siz istatistiği kullanarak kitleleri çok güzel aldatabilirsiniz.

Burada olan neydi peki?

Aslında halk ...  Devamı

Peki Ya Sürekli “GÖRÜNÜR” Olsaydınız? – Gyges’in Yüzüğü, Sosyal Medya ve Ahlak Felsefesi

“Karakterinizi, kimse sizi izlemediğinde yaptıklarınız belirler.”

Amerikalı yazar Jackson Brown’ın sözleri bunlar.

Biraz üzerinde düşündüğünüzde aslında altında hem sosyolojik hem de psikolojik birçok anlam barındıran, toplumda gördüğümüz ya da görmediğimiz birçok yanlışın altında yatan bir olguyu ortaya koyuyor bu söz. “Kimse sizi izlemezken ne yapıyorsunuz?”

Bir düşünün. Etrafta polis yokken, yol boşken kırmızı da geçiyor musunuz mesela? Ya da şöyle sağa sola bakıp kimseler olmadığından emin olduktan sonra elinizdeki çöpü yere bırakıveriyor musunuz? Yahut. Ücra bir yerde piknik yaptınız ailenizle. Kimse de yok. Ayıplayacak, ceza yazacak. Tüm pisliğinizi bırakıp gidiyor musunuz?

İnsanın ahlak anlayışı ile ilgili birçok şey anlatan bu “değer algısı” aslında antik hikayelerde de karşımıza çıkıyor.

Platon Devlet kitabında abisi Glaukon üzerinden anlattığı ...  Devamı

BITCOIN: Balon mu Devrim mi?

Dirençte sat destekte al. Dip yaptı. Aşağı saldı. Hacim yeterli. Rsi uyumsuzluk var. Boğa daha bitmedi. Ayılar güçleniyor…

Herhalde bu tabirleri bilmeyen ya da en azından duymayan kalmamıştır diye tahmin ediyorum. Bitcoin. Sıradan insanı tablolarla haşır neşir eden, borsayla ilgilendiren, yepyeni “merkeziyetsiz para birimimiz”. Ama şu an için sadece adı üstünde “para birimi”. Çok çok kısıtlı bir kullanım alanı var. Kimine göre geleceğin para birimi, kimine göre ise tarihin en büyük balonu.

Ama gerçekte bitcoin ne? Çok bilgisi olmayanlar için kısaca nasıl çalıştığından bahsedelim. Sonra. Büyük bir devrimden mi bahsediyoruz yoksa gerçekten büyük bir dolandırıcılık ile mi karşı karşıyayız. Onu bir konuşalım.

Konuya girmeden önce bu videonun sponsoru olan ByBit’e teşekkür etmek istiyorum. Blockchain’den bol bol bahsetmiştik biliyorsunuz daha önce. ByBit ise bu ...  Devamı

Büyük Sayılar Yasası ve Matematiksel Düşünebilmek

2. dünya savaşı. Amerika hava hakimiyetini sağlamakta zorlanıyor. Ciddi kayıplar veriyor. Göreve çıkan birçok uçak geri dönmüyor. Hem çok pahalı uçaklar kaybediliyor hem de çok değerli pilotlar. Bunun çözülmesi lazım. Manhattan da bilim insanları kolları sıvıyor. Fizik. Kimya. Derken ilginç bir isim devreye giriyor. Abraham Wald. Macar İstatistikçi ve Matematikçi.

Savaş uçakları ile istatistik ne alaka diye düşünmeyin.

Uzmanlar uçakları güçlendirmek ve bazı bölmelere çelik takviyesi yapmak istiyorlar ancak uçağın da çok ağır olmasını istemiyorlar. Onun için uçağın neresine takviye yapılması gerektiği konusunda savaştan dönen uçaklarda bir inceleme yapıyorlar. En çok nerelerinden kurşun yediklerine bakıyorlar mesela. Görünüşe göre, istatistiksel anlamda çok ağır basacak bir şekilde uçakların genellikle arka kısmında ve yakıt bölümünde toplanıyor mermiler. ...  Devamı

Yaşamanın Anlamı ve Anlamsızlığı Üzerine – Albert Camus ve Absürdizm

“Gerçekten önemli olan bir tek felsefe sorunu vardır, yok olmak. Yaşamın yaşanmaya değip değmediği konusunda bir yargıya varmak, felsefenin temel sorusuna yanıt vermektir.”

Albert Camus’nün sözleri bunlar. Sisifos Söyleni kitabında geçer.

Başka bir sayfada da şunu söyler.

“Hiç kimsenin varlık bilimsel bir kanıt uğruna öldüğünü görmedim. Önemli bir bilimsel gerçeğe varmış olan Galilei, bu gerçek, yaşamını tehlikeye sokar sokmaz, büyük bir rahatlıkla dönüverdi ondan. Bir bakıma iyi de etti. Uğrunda yakılıp ölmeye değmezdi bu gerçek. Dünya mı güneşin çevresinde döner, güneş mi dünyanın çevresinde, hiç mi hiç önemi yok bunun.”

Albert Camus. 1913 doğumlu Fransız filozof, yazar ve gazeteci. Yabancı, Düşüş ve Veba gibi çok değerli kitapların yazarı. 1957 yılında “zamanımızda insanın vicdani sorunlarına ışık tutarak edebiyata yaptığı katkıları” ...  Devamı

Efsane Çay Partisi ve İstatistik – İstatistik Her Şeydir

İstatistik her şeydir. Her şey istatistiktir.

En son aldığınız. Hiç ihtiyacınız olmayan. Boşa para harcadığınız o her neyse. Onun arkasında istatistik var. Netflix’te izleyeceğiniz bir sonraki diziyi Netflix’in çok büyük oranda tahmin etmesinin arkasında da.

O gün neyi giyeceğinizden, havanın nasıl olacağına kadar.

Devlet okul öncesi eğitime ne kadar bütçe ayırıp ayırmaması gerektiğine karar verirken de bunu kullanır.

İstatistik her yerdedir. İstatistik her şeydir.

Toplumu anlamamızı sağlayan, tüm davranışlarımızı etkileyen ve bilen insanın hayattaki tüm kararlarını ilişkilerini, para yönetimini, her şeyini etkileyen bu belki de modern dünyanın en önemli bilimi ile ilgili vaka çalışmaları ile örneklerle, gerçek hayatta işinize yarayacak taktilerle dolu bir seri başlatalım mı?

Öyleyse temeli atalım ve “İstatistik nereden çıkmıştır?” sorusu ile başlayalım.

Ronald ...  Devamı

Dünyada Güneşi Yakmak: Nükleer Füzyon

Olmasaydı, olmazdık.

Güneşten bahsediyorum. Güneşimizden. Samanyolu galaksisinin ortalama bir yıldızı. Varlığımızın en büyük nedeni. Yaşamın kaynağı. Tarih boyunca birçok kültürde gerçek anlamda tanrı olduğu, tanrının bir sureti olduğuna inanılmasının sebebi de buydu. En baştan beri bunun farkındayız.

Bunun en büyük nedeni ise içinde barındırdığı müthiş enerji. İnanılmaz. Akıl almaz. Devasa bir enerji. Doğal bir fabrika. Enerji üreten bir fabrika güneş.

Kopyalamaya çalıştığımız, kopyalayabilirsek tüm insanlığın bugün ve gelecekteki tüm ihtiyaçlarını karşılayabileceğimiz doğal bir makine.

Evet. Nükleer füzyondan bahsediyorum. Nükleer enerjinin en güçlü türlerinden biri. Ve gerçekten her şeyi değiştirebilecek potansiyele sahip Nükleer Füzyon…

Atomun hikayesini detayları ile konuştuğumuz önceki videolarımızdan hatırlarsınız. İzlemediyseniz buraya ...  Devamı

Sanal Gerçeklik: Evinizden Yıldızlararası Seyahat Mümkün

Gelecek olasılıklardan, insanlığın ulaşabileceği seviyelerden, yapabileceklerinden bahsetmeyi ve bu olasılıkları hayal etmeyi şahsen çok seviyorum. Fakat bir noktada çok üzüldüğüm şeylerden biri de bu olasılıklardan bir çoğunu, örneğin Mars’ı kolonileştirmeyi, belki cyborgları, belki de yıldızlararası seyahatleri göremeyecek olmaktır. Sadece gelecek olasılıklar da değil. Basit belki ama AC/DC’yi sahnede canlı izlemek ya da yunuslarla yüzmek bile olabilir. Birçoğumuz bunların bir kısmını yapamadan öleceğiz. Fakat elimizde bir koz olabilir. Yani sistemi aldatabilme şansımız. Evet. Evimizden, koltuğumuzdan kalkmadan. Gerçekten Mars’ın yüzeyinde gezebilir. Başka yıldız sistemlerine seyahat edebiliriz. Birebir deneyime yaklaşabilecek elimizdeki en büyük imkan ile.

Sanal Gerçeklik…

Sanal gerçeklik deyince şu anda elbette birçoğumuzun aklına kaba gözlüklerle gerçek ile ...  Devamı

Dünyayı Değiştirenler: Bilgisayar Devrimi (2. Bölüm)

Bir fikri ortaya atana bazen biraz fazla odaklanıyoruz. O kadar ki o fikri mükemmelleştireni gözden kaçırıyoruz. Asıl gelişim ancak bu aşamada gerçekleşir zira. Rafineleştirilmeyen hiçbir fikir ne kadar devrimsel görünse de işlevsizdir. Bir çip üstüne 64 tane transistör koyan insanlar geleceği hayal etmemizi sağlamıştı. Ama bir çipe 4 milyon transistör koyanlar asıl geleceği bize verenlerdir.

Kanadalı bir yazar Malcolm Gladwell söylemişti bunları. İnsanın sürekli bir kahraman arama ve asıl gelişimi, ortaya çıkan müthiş icatlara giden süreci görmeme eğilimini ifade ederken.

Isaac Newton’ın söylediği gibi: Daha ileriyi görebildiysem, bunu omuzlarından baktığım devlere borçluyum…

Bilgisayarlar da, ellerimizdeki akıllı telefonlar da bunun en güzel, en elle tutulur, en basit örneğidir aslında.

Hep bir rekabet, hep bir “en birinci kimdi” kavgasının ortasında birbiri ile birinci ...  Devamı